Reviews Gambia

Mari Shields

Zelden heb ik zo veel plezier gehad in het schrijven van een reisverslag. De studiereis naar Gambia met beeldhouwer/docente Thea van Vliet was kort, maar in alle opzichten bijzonder en zeer leerzaam De 15 dagen waren overladen met nieuwe indrukken, materialen, technieken. Daarbij had ik de gelegenheid om niet alleen veel te leren van een gerespecteerde collega, maar haar ‘in actie’ met de cursisten te mogen bewonderen, zonder dat ik zelf in die rol hoef te treden. Zo een luxe positie heb ik in jaren niet mogen meemaken.

De reis en de cursus waren het initiatief van Wim van Heeswijk, eigenaar van Soforal Lodge and Culture Centre in Berending, Zuid Gambia. Hij heeft Thea van Vliet er bijbetrokken. Het programma was zeer goed gepland en georganiseerd. Thea begon met zeven cursisten, die totaal verschillend zijn en (de meesten) elkaar niet kenden. Thea heeft het basisprogramma met zo veel professionaliteit en aanstekelijk enthousiasme ingevuld, dat alle cursisten er volledig in meegesleept werden. Alleen al het meemaken van al die gezichten die steeds meer vreugde en voldoening uitspraken was geweldig. Hier volgt een samenvatting van het werk-gebeuren. De overige activiteiten laat ik hier even buiten beschouwing:

Klei bewerken, bruikbaar maken, beginnen aan werkstukken: voor mij betekent dit een ontdekking van wat wel en niet mogelijk is met dit specifieke materiaal. (Hier was de kennis van Thea onmisbaar.) S’middags maakte ik een bush-wandeling, met gids, om meer te leren over de omgeving, de Gambiaanse natuur en hoe dat vandaag de dag werkt, in een semi-tropische gebied waar nooit gletsjers zijn geweest. Ik ben geïnspireerd door de diversiteit aan boomsoorten, zelfs in dit druk bevolkte gebied. Ik wil meer weten over deze ecosysteem (toch ‘mijn’ onderwerp) en hoe het allemaal gebruikt wordt door de mens. En alles wordt gebruikt! Ik leer de (infra)structuren kennen waarop de dorpen functioneren en ben verbaasd over hoe afhankelijk men nog steeds is van de bush, ook in zo’n door de mens ‘gemaakt’ gebied.

Met de groep naar de dagmarkt in Brikama. Ook naar de Woodcarvers Market. Ik heb een eerste kennismaking met de houtbewerkers, hun materialen, gereedschappen en technieken.

Vanuit Tumani Tenda lodge gevaren, met boten die met de hand uit een enkele boomstam gehouwen zijn, hebben we materialen gezocht om gezamenlijke beelden te maken. Mangrovewortels zijn geselecteerd en meegenomen.

Daarna werd een groeps-kunstwerk samen aandachtig gebouwd. Al hebben deze cursisten zoiets nooit eerder meegemaakt, ben ik onder de indruk van hoe dit plaatsvond: Alle academie-studenten zouden zoiets moeten ervaren! Samen werken aan een kunstwerk is al bijzonder. Hier was iedereen volledig bij het hele proces betrokken, met alle beslissingen en het uiteindelijke resultaat.

In Tumani Tenda maak ik kennis met Gambianen met meer expertise over het inheemse ecosysteem, de boomsoorten, etc.. Ik maak een derde, persoonlijke bushtocht mee met een ervaren gids.

Overdracht kunstwerk aan de lodge. Later bezoeken wij één traditionele en een iets minder traditionele pottenbakkerfamilie om kennis te maken met traditionele processen en technieken.

Op Soforal, oven bouwen om werkstukken te stoken. Traditionele bouwtecknieken met gebruik van bouwstenen van gedroogde modder. Ook werd de doordroging van de individuele werkstukken voortgezet, met behulp van kampvuur.

Modder wordt gemengd en voorbereid voor het bouwen van de gezamenlijke installatie op Soforal. Ik werk door met de takken van verschillende houtsoorten die ik uit de bush heb meegenomen. Ik leer erg veel over deze tot nu toe onbekende houtsoorten. S’avonds naar de kust, Tanjeh.

Ik ga naar Serrakunda om textiel te zoeken onder leiding van de kleermaker van Kairoh Gardens. Later ontmoet ik de groep aan het strand van Tanjeh. Samen naar de vissershaven van Tanjeh. Iedereen is nog steeds op zoek naar interessante materialen.

Constructie van de gezamenlijke installatie op Soforal: ieder kiest een plek binnen een afgebakende ruimte, en begint met het bouwen van een eigen beeld. Thea zorgt er (subtiel) voor dat de werken voldoende ruimte ertussen hebben. In het bouwen van mijn deel, leer van de locale mensen hoe ze daar bouwen. Nog een openbaring!

Ik blijf verbaasd dat de verschillende werken zoveel samenhang hebben. Later heeft de groep een gezamenlijke ingreep gedaan om de beelden tot een nog sterker geheel te verbinden.

Irene Essenberg

Zelf klei scheppen uit de rivier, met een boomstam kano in de mangroven wortels zoeken voor een gezamenlijk kunstwerk. Met zandblokken een gezamenlijk kunstwerk gemaakt. En in de eigen gebouwde oven onze sculptuurtjes gebakken. Thea het was fantastisch, wat heb ik veel van je geleerd. Je was inspirerend motiverend, energiek en vooral ook erg gezellig. Door jou heb ik een andere kijk gekregen op kunst met natuurlijke materialen.

Paulien van Dijk

Deze reis was grandioos!!Het was een mooie combinatie van het werken met natuurlijke materialen en keramiek stoken op Afrikaanse wijze.

Voorts was ook de afwisseling van individueel werken en groepswerk heel fijn!

We hebben op locatie onder begeleiding van Thea met de hele groep samen een sculptuur gemaakt van mangrove wortels.

Ook op locatie hebben we gewerkt met zandblokken: eerst gebrainstormd over een eerste idee/opzet, daarna individueel een sculptuur gemaakt en later in overleg met elkaar en onder begeleiding van Thea de verbinding gemaakt tussen die individuele werken, zodat het geheel een groepswerk werd.

Het onderdeel “keramiek” begon met het winnen van klei uit de rivier, daarna het gebruiksklaar maken ervan. Ieder heeft op zijn eigen wijze gewerkt: met behulp van zelf gegraven of gevonden “mallen” of werk opgebouwd met rolletjes of hoe je zelf maar wilde! Intuïtief of volgens een vooropgezet plan. Bij vragen was er Thea om je te helpen en eventuele (on-)mogelijkheden van de klei te leren kennen. Daarna hebben we een oven gebouwd met zandblokken, de oven gevuld en gestookt! Dit alles met de fantastische hulp van Lamin, een van de teamleden van Soforal.

De excursies waren divers, verrassend, leerzaam en zorgden ook voor een heerlijke afwisseling, evenals de muziek- en dansavonden.

Kortom: een fantastische reis, heerlijk “back to basic” en een onvergetelijke ervaring!

Karin Loenen

Keramiekreis Gambia, januari 2016 Kunstenares Thea van Vliet organiseerde in samenwerking met Wim van Heeswijk, eigenaar van de ecolodge Soforal te Berending Gambia, een keramiekreis van twee weken in Gambia. Ik heb geen moment getwijfeld: Daar wilde ik aan meedoen! Zo gezegd, zo gedaan. En het was in 1 woord geweldig, mede dankzij de inspirerende leiding van Thea en de mensen uit de groep. Klei uit de rivier halen, gebruiksklaar proberen te maken, boetseren, drogen in de zon, boven een kampvuur, om vervolgens in een eigengemaakte oven van zandstenen en klei de boel te bakken. Wat een ervaring!! Daarnaast een gezamenlijk kunstwerk gemaakt van mangrove wortels uit de river, een gezamenlijk kunstwerk van zandblokken. Djembe lessen, danslessen, naar het strand, de craftmarket, en heel veel contact met de plaatselijke bevolking. Ik hield al van Gambia en de Gambianen. Maar in deze ambiance zeg ik: volgend jaar weer!!

Marie Louise

Januari 2016 ben ik met een groepje van 7 mensen 15 dagen naar Gambia geweest. Ik ging voor de titel: “ Natuur inspireert” Het werken met natuurlijke materialen/ keramiek stoken op Afrikaanse wijze. Ik wist niet wat te verwachten, was nog nooit in Afrika geweest.

Het was overweldigend om deze streek, de mooie mensen, prachtige natuur, en Afrikaanse gewoonten van dichtbij mee te maken. Het is een fantastische mix geworden van de cursus volgen, op excursies gaan en cultuur opsnuiven.

Thea weet op geweldige wijze de groep te begeleiden in het kijken naar, het vorm geven aan, of het verwoorden van ieders mening. Heel leerzaam ook om een aantal dagen op andere lodges te verblijven en daarna weer thuis te komen op Soforal Lodge bij Wim en zijn medewerkers. De sfeer is er gastvrij, vriendelijk en heerlijk rustig. Niks moet, veel/alles mag of kan geregeld worden. Enkele hoogtepunten waren de Afrikaanse dansoptredens, het groepsproces bij ons gezamelijk kunstwerk, en de vroegevogelexcursie per boot.

Het was en een geweldige ervaring waarvan ik ieder minuut genoten heb.